Niepełnosprawność dotyka dzieci i dorosłych. Osoby z różnymi trudnościami możemy widzieć nie tylko w szpitalu, sklepie czy urzędzie. Dziecko może spotkać osobę z niepełnosprawnością w szkole, wśród swoich rówieśników. Jak rozmawiać z dziećmi o niepełnosprawności, co mówić, aby wszystko dobrze zrozumiały i miały szacunek do każdej osoby, bez względu na jej wygląd czy sprawność intelektualną?
Wskazówki dla rodziców:
- Wyjaśnij, dlaczego ktoś wygląda lub porusza się odmiennie, pozwól na pytania i szczegółowo na nie odpowiedz. Pokaż, że bez względu na niepełnosprawność może was bardzo dużo łączyć z tą osobą. Nie podkreślaj różnic tylko cechy wspólne. Wtedy dziecku łatwiej zrozumieć, że drugiej osobie, bez względu na wszystko, należy się szacunek.
- Staraj się upewnić dziecko, że mimo niepełnosprawności fizycznej bądź psychicznej, jego kolega wciąż jest zwyczajnym dzieckiem. Podkreślaj, co łączy rówieśnika z niepełnosprawnością z innymi dziećmi z klasy, w czym są do siebie podobni – wiek, ulubione książki, gry, filmy. Zawsze kładź nacisk na to, co wspólne – upodobanie do rysowania, jedzenia tych samych potraw, zainteresowanie bohaterami książek. Podkreślaj, że osoby z niepełnosprawnością mogą inaczej wykonywać pewne czynności, ale to tacy sami ludzie jak reszta społeczeństwa.
- Uważaj, w jaki sposób opisujesz ludzi z niepełnosprawnościami. Pamiętaj, by oddzielić chorobę od osoby. To bardzo ważne! Lepiej powiedzieć: „dziecko, które ma autyzm” niż „autystyczny chłopiec lub dziewczynka”. Unikaj także określeń „normalne”, odwołując się do sprawnych dzieci, ponieważ w ten sposób jedynie podkreślasz nieprawidłowości lub defekty u innych.
- Wykorzystaj bajki. Kiedy nie wiesz, jak dziecku wytłumaczyć zagadnienie niepełnosprawności, jak to się dzieje, że niektórzy są niewidomi albo jeżdżą na wózku – posłuż się bajkami. Opowieści, które rozgrywają się w świecie bliskim dziecku z bajkowymi bohaterami, jednak opowiadające o prawdziwych problemach, są dobrym punktem wyjścia do rozmowy o niepełnosprawności. Rozmowa, która będzie nawiązywać do bajki, pozwoli dziecku lepiej zrozumieć perspektywę osób zmagających się z różnymi trudnościami.
- Zabawa jako forma oswojenia dziecka z trudnościami jakie przeżywa jego rówieśnik. Zabawa jest świetną okazją, do tego, aby wytłumaczyć dziecku czym jest niepełnosprawność oraz jak funkcjonują osoby niewidome, mające trudności z poruszaniem się, czy niesłyszące. W zabawie możesz wraz z dzieckiem odegrać różne scenki, wykorzystując rekwizyty takie jak szalik, szczudła, słuchawki wytłumiające. Dzięki doświadczeniu pokazujesz dziecku, jakie trudności mają osoby z niepełnosprawnością, a jednocześnie uwypuklasz, że dalej są takimi ludźmi – jak mama, tata czy rodzeństwo.
- Naucz dziecko, jak może pomóc w konkretnej sytuacji. Być może zdarzy się, że jego kolega lub koleżanka będą potrzebować konkretnej pomocy. Dobrze jest przygotować dziecko, udzielić konkretnych wskazówek i podsunąć pomysły jak może wtedy zareagować.
