Metoda Krakowska jest terapią neurobiologiczną skierowaną do dzieci z zaburzeniami rozwoju, takimi jak autyzm, zespół Aspergera, afazja, alalia, do dzieci zagrożonych dysleksją, a także do dzieci z zaburzeniami genetycznymi (zespół Downa).
Za twórczynię tej metody uważa się prof. Jagodę Cieszyńską, która jest kierownikiem Katedry Logopedii i Zaburzeń Rozwoju na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Metoda opiera się na wieloletnich doświadczeniach w pracy z dziećmi z zaburzoną komunikacją językową.
Zaletą metody jest holistyczne – całościowe spojrzenie na problemy i potrzeby dziecka. Terapeuta Metody Krakowskiej buduje nie tylko kompetencje komunikacyjne i językowe, ale ma również możliwość rozwijania pozostałych funkcji poznawczych w sferach:
- motoryki małej oraz dużej,
- słuchowej,
- pamięci,
- wzrokowej,
- kategoryzacji pojęć,
- zależności przyczynowo – skutkowej,
- sprawności funkcji lewej półkuli mózgu, np. za pomocą specjalnych układanek lewopółkulowych,
- zachowań i ról społecznych.
Metoda Krakowska oparta jest na pracy lewej półkuli mózgowej (sekwencyjnej) i wykorzystaniu zdolności symultanicznych prawej półkuli. Co to oznacza? Prawa półkula działa symultanicznie, czyli globalnie (całościowo). Odpowiada za to, jak postrzegamy świat, szuka podobieństw między rzeczami i zjawiskami. Lewa półkula działa w sposób sekwencyjny, czyli analizuje różnice. Obecnie dzieci otoczone komputerami, smartfonami, widzą świat obrazkowo, symultanicznie. Opóźnia to rozwój lewej półkuli mózgu. Metoda Krakowska zakłada współpracę obu półkul mózgu, z naciskiem właśnie na lewą półkulę.
Czytanie Metodą Krakowską to tylko jeden z istotnych elementów tej szkoły, ponieważ chodzi w niej o całościową stymulację rozwoju dzieci z wszelkiego rodzaju zaburzeniami. Proponowana terapia opiera się nie tylko na zapewnieniu odpowiednich warunków do rozwoju dzieciom z różnymi dysfunkcjami, które pojawiają się szczególnie w obszarze komunikacji językowej, czy wyrównania ich szans z rówieśnikami, ale również koncentruje się na poprawie ich kompetencji komunikacyjnych w relacjach społecznych, czyli z rodziną i w społeczeństwie. Ponadto Metoda Krakowska poprzez poszczególne elementy terapii pozwala dziecku we właściwy sposób uformować jego językowy obraz świata.
Głównym założeniem metody jest dostarczenie dziecku wiedzy, która z powodu różnych zaburzeń, do tej pory nie mogła być zdobyta. Opiera się ona na tezie neurobiologicznej, według której powstawanie nowych synaps jest uzależnione od doświadczeń dostarczanych dziecku. Terapia skupia się na budowaniu systemu językowego dziecka zgodnie z etapami jego rozwoju.
Jeśli zdecydujemy się, by dziecko uczyło się czytać metodą sylabiczną, to powinniśmy najpierw zapoznać się z konkretnymi etapami tego procesu.
Etap 1. Naukę zaczynamy od samogłosek (A, E, I, O, U, Y) do sylaby otwartej (np. mu, be, ko)
Etap 2. W kolejnym etapie staramy się przejść od sylab otwartych do konkretnych, prostych wyrazów, np. tata, mama, lala.
Etap 3. Przechodzimy do czytania sylab zamkniętych, a więc takich, które zaczynają się samogłoską, a kończą się spółgłoską.
Etap 4. Doskonalimy czytanie sylab zamkniętych i otwartych.
Etap 5. Czytamy proste teksty.
Każdy z tych etapów musi być realizowany w myśl trzech słów: powtarzanie, rozumienie i nazywanie. Dziecko powtarza głoski odczytywane przez rodzica/terapeutę, następnie dorosły wskazuje odczytywane samogłoski, a na końcu dziecko odczytuje je lub pokazuje na ilustracji. W pierwszym etapie zadaniem dziecka jest powtarzanie głosek odczytywanych przez dorosłego. Zwrócenie uwagi na układ ust podczas wypowiadania samogłosek może ułatwić proces zapamiętywania, jaki dźwięk przyporządkowany jest poszczególnym obrazom graficznym.
Materiały do pracy są odpowiednio przygotowane i dostosowane do możliwości i potrzeb dzieci. Są atrakcyjne i różnorodne, co powoduje, że dzieci chętnie pracują i nie nudzą się.
